Khi bắt đầu bước chân vào lộ trình tu tập, câu hỏi thường gặp nhất là: “Làm thế nào để thực hành thiền một cách chuẩn xác?” Trong các Ngài Mahasi bài giảng, Bậc Thầy không sử dụng các lý thuyết trừu tượng để giải đáp, nhưng lại đưa ra một phương pháp cực kỳ thực tế: hãy tỉnh giác trước mọi hiện khởi của thân và tâm ngay lúc này.
Trong hệ thống Ngài Mahasi cho người mới, tu tập không đồng nghĩa với việc tìm kiếm những trải nghiệm thanh thản hay tĩnh mịch khác thường. Thiền chính là rèn luyện khả năng quan sát sáng suốt. Khi thân chuyển động, biết có chuyển động. Lúc ý nghĩ khởi lên, cần nhận rõ trạng thái tư duy. Khi có khó chịu, biết khó chịu. Sự thấy biết này chính là nền tảng của trí tuệ.
Ngài Mahāsi luôn dạy người mới bắt đầu từ những gì đơn giản nhất. Nhịp thở, đặc biệt là hiện tượng nhô lên và hạ xuống của bụng, được sử dụng làm neo điểm chính vì nó luôn có mặt và cực kỳ dễ ghi nhận. Nếu thiền sinh duy trì sự hay biết về “phồng và xẹp” một cách đều đặn, tâm dần dần bớt tán loạn và trở nên sáng hơn. Nếu tâm phóng đi, chỉ cần ghi nhận “nghĩ” rồi quay về. Đừng để sự bực bội hay nhu cầu phân tích làm gián đoạn việc thực hành.
Thông qua những lời chỉ dạy trong Ngài Mahasi bài giảng, vị thiền sư khẳng định yếu tố then chốt không phải là độ dài của thời khóa, mà là mức độ hiện diện của sự tỉnh giác. Thà rằng chỉ có ít phút tỉnh thức đúng pháp còn hơn ngồi lâu mà tâm trí tán loạn. Bởi lẽ đó, người mới bắt đầu cần tránh việc cưỡng cầu một cách quá đà, mà cần xây dựng sự đều đặn và bền bỉ.
Khía cạnh đặc sắc của phương pháp Ngài Mahasi cho người mới là ở chỗ read more thiền tập không chỉ được thực hiện khi ngồi tĩnh lặng. Dù là đi, đứng hay nằm, hành giả đều phải duy trì sự hay biết rõ rệt. Ngay cả trong sinh hoạt hằng ngày như ăn cơm, rửa chén, hay nói chuyện, nếu có chánh niệm, đó vẫn là thiền. Thông qua đó, hành giả sẽ phát triển được khả năng sống tỉnh thức giữa nhịp sống hằng ngày.
Khi thực hành đúng theo lời dạy trong Ngài Mahasi bài giảng, người mới sẽ bắt đầu thấy rõ một điều rất quan trọng: tất cả các pháp đều mang tính chất sinh và diệt. Cảm thọ, tư tưởng và cảm xúc đều mang bản chất mong manh, không bền vững. Nhận thức này không phải kết quả của tư duy logic mà là từ sự chứng nghiệm thực tế. Nó góp phần làm tiêu tan sự clinging và những thói quen phản ứng của tâm ý.
Với những ai mới bắt đầu, lộ trình Ngài Mahasi cho người mới gợi mở là một lối về vô cùng vững chãi và thẳng thắn. Đừng vội vã tin tưởng, cũng đừng nôn nóng chờ đợi thành tựu. Hãy cứ hành trì chuẩn xác, ghi nhận kiên trì và để tuệ năng tự phát triển một cách tự nhiên. Đó là tinh thần cốt lõi trong những bài giảng giản dị mà sâu sắc của Ngài Mahāsi.